DENETİMLİ SERBSTLİK

DENETİMLİ SERBESTLİK

Denetimli Serbestlik Nedir?

İşlediği suç nedeniyle hapis cezasına çarptırılan kişilerin, cezasını sosyal hayat içerisinde belirli şartlar altında tamamlamasına imkân tanıyan bir ceza hukuku uygulamasıdır. Denetimli serbestlik, hükümlünün toplumla yeniden bütünleşmesini amaçlayan ve cezaevlerindeki kalabalığı azaltmaya yönelik bir sistemdir.

Nasıl İşler?

Hükümlü, cezasının bir bölümünü cezaevinde geçirdikten sonra, denetimli serbestlik kararı ile tahliye edilir. Bu süreçte hükümlüye imza atma, programa katılma gibi belirli yükümlülükler yüklenir. Bu yükümlülüklere uymayan kişilerin denetimli serbestliği iptal edilebilir ve cezasına cezaevinde devam edebilir. Bu açıdan bu yükümlülüklere uymak önem arz eder.

Denetim Süresi Ne Kadar?

Genellikle denetim süresi 1 yıl olarak belirlenir. Ancak, 30.03.2020 tarihinden önce işlenen bazı suçlarda bu süre 3 yıl olarak uygulanmaktadır. Bu durum, 5275 sayılı Ceza İnfaz Kanunu’nun 105/A maddesi ile düzenlenmiştir.

Denetimli Serbestliğin Amacı

- Hükümlünün toplumla yeniden bütünleşmesini sağlamak

- Suç işleme riskini azaltmak

- Cezaevlerindeki kalabalığı azaltmak

- Ceza sisteminin maliyetini düşürmek

Özetle, denetimli serbestlik, hem hükümlü hem de toplum için faydalı bir uygulama olarak değerlendirilir. Bu sistem, hükümlülerin topluma kazandırılması ve tekrar suç işlemesinin önlenmesi için önemli bir araçtır.

5275 Sayılı Kanun’a Göre Denetimli Serbestlik Şartları

• Açık Ceza İnfaz Kurumunda Bulunma: Hükümlünün açık cezaevinde veya açık cezaevine geçmeye hak kazanmış ancak daha geçmemiş olması gerekmektedir.

• Koşullu Salıverilmeye Yakınlık: Hükümlünün koşullu olarak serbest bırakılmasına 1 yıl veya daha az bir süre kalmış olması gerekmektedir.

• İyi Hal: Hükümlünün cezaevi yönetimi tarafından iyi halli olduğu belirlenmiş ve bu durum bir raporla belgelenmiş olmalıdır.

• Talep: Hükümlünün denetimli serbestlikten yararlanabilmek için ceza infaz kurumuna yazılı olarak talepte bulunması gerekmektedir.

Yukarıda belirtilen şartların tamamı yerine getirildiğinde, infaz hâkimi hükümlünün dosyasını detaylı bir şekilde inceler. Özellikle hükümlünün cezaevinde geçirdiği süredeki davranışları, yani iyi halli olup olmadığı ve hazırlanan değerlendirme raporu dikkatle incelenir. Bu değerlendirme sonucunda infaz hâkimi, hükümlünün talebini kabul ederek denetimli serbestlik kararını verebilir veya reddedebilir.

Denetimli Serbestlik Türleri

Denetimli serbestlik, hükümlülerin cezasını toplum içinde belirli şartlar altında çekmelerine olanak tanıyan bir ceza infaz yöntemidir. Farklı amaçlar ve uygulamalara sahip çeşitli denetimli serbestlik türleri bulunmaktadır.

Başlıcaları şu şekildedir:

1. Cezaların İnfazı Aşamasında Uygulanan Denetimli Serbestlik

• En yaygın tür: Kesinleşmiş bir hapis cezasının infazının bir parçası olarak uygulanır.

• Amaç: Hükümlünün topluma yeniden kazandırılması, suçtan uzak durması ve cezasını toplumsal bir ortamda çekmesi.

• Şartlar: Yukarıdaki açıklamalarda detaylı olarak ele aldığımız, 5275 sayılı Kanun'da belirtilen şartların sağlanması gerekmektedir.

2. Adli Kontrol Tedbiri

• Hapis cezalarına alternatif: Hapis cezası yerine veya hapis cezasına ek olarak uygulanabilir.

• Amaç: Suç işleme riskini azaltmak, mağduru korumak ve hükümlünün toplum içinde denetim altında tutulmasını sağlamak.

• Şartlar: Mahkeme tarafından belirlenen çeşitli şartlara uyulması gerekmektedir (örneğin: yurt dışına çıkış yasağı, belirli kişilerle görüşme yasağı, ikametgâh bildirme zorunluluğu).

3. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) Kararı

• Koşullu salıverme benzeri: Hüküm belli bir süre için açıklanmaz, hükümlü bu süre içinde herhangi bir suç işlemezse dava düşer.

• Amaç: İlk suç işleyen ve suçun ağırlığı düşük olan kişilere ikinci bir şans vermek.

4. Koşullu Salıverilme Sonrası Denetimli Serbestlik

• Koşullu salıverilmeden sonra: Hükümlü cezasının bir kısmını çektikten sonra koşullu olarak serbest bırakılır ve belirli bir süre denetim altında tutulur.

• Amaç: Koşullu salıverilme kararının başarılı olmasını sağlamak ve hükümlünün tekrar suç işlemesini önlemek.

5. Tedavi ve Denetimli Serbestlik

• Bağımlılık veya psikiyatrik sorunlar: Bu tür sorunları olan hükümlülere yöneliktir.

• Amaç: Tedavi görmeleri ve toplumla yeniden bütünleşmeleri sağlamak.

Diğer Türler

• Belirli haklardan yoksun bırakma: Silah taşıma yasağı gibi.

• Adli para cezasına karşılık kamu yararına bir işte çalıştırma: Para cezası yerine kamuya faydalı bir işte çalıştırma.

• Çocuğun denetim altına alınması: Çocukların suç işlemesi durumunda uygulanabilir.

Denetimli Serbestlik Hükümlerini İhlal Etmenin Sonuçları

Denetimli serbestlik, hükümlünün toplum içerisinde belirli şartlar altında cezasını çekmesine imkân tanıyan bir ceza infaz yöntemi olsa da, bu süreçte belirlenen kurallara uymak büyük önem taşır. Denetimli serbestlik hükümlerini ihlal etmek ciddi sonuçlar doğurabilir.

Denetimli Serbestliğin İhlali Durumunda Neler Olabilir?

• Denetimli serbestliğin iptali: En sık karşılaşılan sonuçlardan biri, denetimli serbestlik kararının iptal edilmesidir. Bu durumda, hükümlü cezasının kalan kısmını cezaevinde tamamlamak zorunda kalır.

• Koşullu salıverilme tarihine kadar kalan cezanın infazı: Bazı durumlarda, denetimli serbestlik iptal edildiğinde, hükümlü koşullu salıverilme tarihine kadar kalan cezasının tamamını açık ceza infaz kurumunda çekmek zorunda kalabilir.

• Yeni bir ceza alınabilir: Eğer ihlal sonucu işlenen yeni bir suç varsa, bu suçtan dolayı da ayrı bir ceza alınabilir.

• Denetim süresinin uzaması: Bazı durumlarda, ihlal durumunda denetim süresi uzatılabilir.

Hangi Durumlar İhlal Olarak Değerlendirilir?

• İmza atma yükümlülüğünü yerine getirmeme: Belirlenen gün ve saatlerde imza atma yükümlülüğünü yerine getirmemek.

• Programa katılmama: Denetimli serbestlik programına katılmamak veya programdan ayrılmak.

• İkametgâh bildirme yükümlülüğünü yerine getirmeme: İkametgâh değişikliğini bildirmemek veya yanlış bildirmek.

• Yurt dışına çıkış yasağını ihlal etmek: Yurt dışına çıkmak.

• Belirli kişilerle görüşme yasağını ihlal etmek: Yasaklanan kişilerle görüşmek.

• Yeni bir suç işlemek: Denetimli serbestlik süresince yeni bir suç işlemek.

Denetimli Serbestlik İhlali Durumunda Ne Yapılmalıdır?

• Avukata başvurulmalıdır: Bir avukat, hukuki süreç hakkında bilgi verebilir ve gerekli başvuruları yapabilir.

• Denetimli serbestlik müdürlüğüne bilgi verilmelidir: Oluşan durum derhal denetimli serbestlik müdürlüğüne bildirilmelidir.

• Hakların kullanılması: Hükümlü, haklarını kullanarak savunmasını yapabilir.

Önemli Not: Denetimli serbestlik hükümlerini ihlal etmek ciddi sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle, denetimli serbestlik sürecinde belirlenen kurallara kesinlikle uyulmalıdır.

Unutmayın ki bu bilgiler genel bir çerçeve çizmektedir. Her durumun kendine özgü özellikleri olabilir. Bu nedenle, kesin bir bilgi almak için bir avukata danışmanız ve hukuki destek almanız önemlidir.

Denetimli Serbestlik Süresinde Suç İşlemenin Sonuçları

Denetimli serbestlik, hükümlünün belirli şartlar altında toplum içinde cezasını çekmesine imkân tanıyan bir ceza infaz yöntemi olsa da, bu süreçte belirlenen kurallara uymak büyük önem taşır. Denetimli serbestlik süresince bir suç işlenmesi durumunda ciddi sonuçlar doğabilir.

Muhtemel Sonuçlar:

• Denetimli Serbestliğin İptali: Bu, en sık karşılaşılan sonuçlardan biridir. Denetimli serbestlik kararı iptal edilir ve hükümlü cezasının kalan kısmını cezaevinde tamamlamak zorunda kalır.

• Koşullu Salıverilme Tarihine Kadar Kalan Cezanın İnfazı: Bazı durumlarda, denetimli serbestlik iptal edildiğinde, hükümlü koşullu salıverilme tarihine kadar kalan cezasının tamamını açık ceza infaz kurumunda çekmek zorunda kalabilir.

• Yeni Bir Ceza Alınabilir: İşlenen yeni suçtan dolayı ayrı bir ceza alınabilir. Bu, önceki cezanın üzerine eklenerek ceza süresinin uzamasına neden olabilir.

• Denetim Süresinin Uzaması: Bazı durumlarda, ihlal durumunda denetim süresi uzatılabilir.

Denetimli Serbestlik Kapsamındaki Suçlar

Denetimli serbestlik, hükümlülerin cezasını belirli şartlar altında toplum içinde çekmelerine olanak tanıyan bir ceza infaz yöntemidir. Ancak, her suç için denetimli serbestlik uygulanmamaktadır.

Denetimli serbestlikten yararlanabilecek suçlar: Aşağıda sayılan suçlar dışında kalan ve kanunda özel bir engel bulunmayan diğer suçlar için denetimli serbestlik uygulanabilir. Ancak, bu durum hükümlünün kişisel özellikleri, suçun niteliği, cezanın türü gibi birçok faktöre bağlıdır. 14 Nisan 2020 tarihinde onaylanan ve 7242 sayılı Kanun ile yapılan İnfaz Yasası değişikliği ile 30 Mart 2020 tarihine kadar işlenen suçlar için denetim süresi üç yıl olarak belirlenmiştir.

Denetimli serbestlikten yararlanamayacak bazı suçlar:

• Kasten adam öldürme: TCK'nın 81, 82, 83. maddelerinde düzenlenen kasten adam öldürme suçları.

• İşkence ve eziyet: TCK'nın 94, 95, 96. maddelerinde düzenlenen işkence ve eziyet suçları.

• Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama: TCK'nın 87/2-d maddesinde düzenlenen neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralamanın 2-d hali.

• Cinsel saldırı: TCK'nın 102. maddesinde düzenlenen cinsel saldırı suçları (bazı hallerde).

• Reşit olmayanla cinsel ilişki: TCK'nın 104. maddesinde düzenlenen reşit olmayanla cinsel ilişki suçları.

• Cinsel taciz: TCK'nın 105. maddesinde düzenlenen cinsel taciz suçu.

• Cinsel istismar: TCK'nın 103. maddesinde düzenlenen cinsel istismar suçu.

• Özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlar: TCK'nın 132-138. maddelerinde düzenlenen bu tür suçlar.

• Uyuşturucu ve uyarıcı madde imal ve ticareti: TCK'nın 188. maddesinde düzenlenen bu suç.

• Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk: TCK'nın 326-339. maddelerinde düzenlenen bu suçlar.

• Suç işlemek amacıyla örgüt kurmak veya yönetmek, örgüt faaliyeti etrafında işlenen suçlar: Bu tür suçlar.

• Terörle mücadele kanunu kapsamında işlenen suçlar.

Denetimli Serbestlikte Tekerrür Durumunda Ne Olur?

İlk işlediği suç kesinleştikten belli bir süre sonra tekrar suç işlenmesi tekerrür olarak tanımlanır. Böyle bir halde ise hükümlüye işlediği ikinci suç için tekerrür hükümleri uygulanır. Sonrasında da koşullu salıverilme tarihi hesaplanmaktadır.

Hükümlünün, ikinci kez suçtan sonra tekrar suç işlerse ikinci kez tekerrür meydana gelecektir. İlk kez tekerrür hükümleri uygulandığında hükümlü denetimli serbestlik yasasından yararlanabilmektedir. Yani ilk tekerrürde denetimli serbestlik açısından bir problem olmamaktadır. Hükümlü için ikinci kez tekerrür hükümleri uygulandığında ise denetimli serbestlikten artık yararlanamayacaktır.